Ayurveda Nedir?
Bütüncül Tıp Sistemi • Koruyucu Tıp Sistemi • 3500 Yıllık Yaşam Bilimi • Bünye Dengesi • Wellbeing
Ayurveda’nın Kökeni ve Anlamı
Ayurveda, kökeni Hindistan’ın Vedik kültürüne dayanan yaklaşık 3500 yıllık doğal bir sağaltım sistemi olup, insana beşeri potansiyelinin üst sınırını gerçekleştirirken her yönden dengede ve zinde kalmasına yardımcı olan bir bilgelikler bütünüdür.
Kadim bir lisan olan Sanskrit dilinde olan Ayurveda; kelime anlamı olarak “Yaşam Bilimi” demektir. Sadece hastalıkları iyileştirme odaklı bir tıp sistemi olmayıp, koruyucu tıp protokollerinde çok gelişmiş, yaşamın bütününü kapsayan bir sağlık ve esenlik felsefesini barındırır.
Ayurveda’nın başlıca hedefi, kişinin doğuştan sahip olduğu bünye tipini (dosha) tespit etmek ve herhangi bir dengesizlik durumunda, bu dengesizliğin kök nedenini bularak yeniden dengeyi sağlayacak kapsamlı önerilerde bulunmaktır.
Ayurveda’ya Göre Üç Ana Beden
Ayurvedik Tıp İlminin kaynağı olan Vedik metinlerde insanın üç ana bedenden oluştuğu açıklanır:
- • Fiziksel Beden
- • Zihinsel Beden
- • Ruhsal Beden
Zihnimizin lineer düşünme eğilimi, bu bedenleri ayrıymış gibi algılatabilir; oysa Ayurveda’ya göre insan holografik bir varlıktır ve bu üç beden birbirinin içine geçmiş, her an bir enerji ve bilgi alışverişi içindedir.
Sadece fiziksel bedene özen gösterip sağlıklı beslenmenin ve ideal bir rutinde egzersiz yapmanın tüm bedenlerde denge yaratmak için yeterli olmadığının üstünü çizer. Fiziksel beden son derece sağlıklıyken eşzamanlı olarak zihinsel kargaşa, psikolojik çöküntüler veya ruhsal problemler yaşanıyorsa, Ayurveda’ya göre bütünsel bir sağlık ve uyumdan söz edilemez.
Bu nedenle Ayurveda, bütünsel sağlık ve zindelik hali için üç ana bedene de özen göstermeyi ve tüm bedenlerde denge yaratıcı günlük rutinleri yaşama dahil etmeyi ilke edinmiştir.
Koruyucu Tıp Olarak Ayurveda
Açıklamadan da anlaşılacağı üzere, Ayurveda sadece hastalık tedavisine odaklanan bir tıp sistemi değildir. Bu nedenle Ayurveda için “Önleyici Tıp” (Preventive Medicine) ya da “Koruyucu Tıp” terimleri de kullanılır.
Ayurveda, hastalığı altı aşamada inceler. Klasik Batı Tıbbı çoğu hastalığı 5. ya da 6. aşamada teşhis edebilirken, Ayurveda Tıbbında pek çok dengesizlik; 1., 2., 3. veya 4. aşamadayken dahi fark edilip, uygun yaşam tarzı değişiklikleri ile ilerlemesi büyük ölçüde önlenebilmektedir.
Ayurveda ilimi, Hindistan’daki yabancı işgali yıllarında unutturulmaya çalışılsa da bugün hem doğduğu topraklarda hem de tüm dünyada yeniden büyük bir uyanış yaşamaktadır.
Hem Tibet Tıbbı, hem de Geleneksel Çin Tıbbı köken olarak Ayurveda Tıbbına dayanırken, Antik Yunan Tıbbı da klasik Ayurvedik Tıp metinlerindeki pek çok kavramı kucaklamıştır.
Ayurvedik Yaşam Tarzı ve Bünye Tipi (Dosha)
Ayurvedik yaşam tarzı, bilinci yükselten, genel sağlık haline olumlu ivme kazandıran, yaşlanmayı öteleyerek longevity sürecini çalıştıran ve genel yaşam kalitesini yükselten kapsamlı bir yol haritası ve Kendine İyi Bakma ilimidir.
Ayurveda’nın amacı; kişinin doğuştan sahip olduğu Bünye Tipi’ni (beden ve zihin birleşimi neticesinde oluşan “fıtrat / dosha”) belirleyerek, bu doğrultuda hayat boyu dengede kalmasını sağlayacak öneriler sunmaktır.
Bu öneriler; yalnızca gıda kombinasyonlarını değil, duyularımızı, düşünce kalıplarımızı ve günlük seçimlerimizi de içine alan bütüncül bir yaşam tarzını kucaklar.
Böylece kişi; daha mutlu, daha huzurlu, daha sağlıklı ve daha yaratıcı bir yaşam için kendi hakiki harmonisini inşa edebilir.
Ayurvedik Yaşam Tarzının Temel Bileşenleri
Ayurveda, kişinin bünye tipine uygun bir yaşam tasarlarken, aşağıdaki alanlarda rehberlik sunar:
- • Sirkadiyen Ritimlere Uyumlu Yaşam Kurgusu
- • Pranayama Nefes Teknikleri ve Meditasyon Uygulamaları ile Stres Yönetimi
- • Bünye Tipine uygun İnflamasyon Önleyici Beslenme
- • Baharatların ve Çayların Doğru Tüketimi
- • Aromaterapi Uygulamaları
- • Kişinin bireysel olarak uygulayabileceği Masaj Teknikleri
- • Bünye Tipine uygun Egzersiz Alternatifleri
- • Beş Duyunun rafine çalışması için Uygulamalar
- • Günlük Rutinler (Dinacharya) ve Mevsimsel rutinler (Ritucharya)
Bu bileşenlerin tümü kişiyi genel sağlık, zindelik ve wellbeing dediğimiz esenlik haline doğru taşımayı; yaşamı daha mutlu, daha huzurlu, daha sağlıklı ve daha tatminkâr bir deneyimle yaşamasını desteklemeyi ve longevity sürecini sürdürülebilir kılmayı amaçlar.
Sık Sorulan Sorular
Ayurveda nedir?
Ayurveda, kökeni Hindistan’ın Vedik kültürüne dayanan yaklaşık 3500 yıllık bir yaşam bilimidir. Beden, zihin ve ruhu birlikte ele alarak kişinin bünye tipine uygun yaşam önerileri sunar; denge, zindelik ve bütünsel esenliği hedefler.
Ayurveda neden koruyucu tıp tarafında çok gelişmiş olarak kabul edilir?
Ayurveda, hastalıkları altı aşamada tanımlar ve çoğu dengesizliği erken evrelerde fark etmeye odaklanır. Böylece hastalık oluşumu, yaşam tarzı değişiklikleri ve bünye tipine uygun önerilerle ilerlemeden dengelenebilir; bu yüzden ayurveda koruyucu tıp ve detoks protokolleri yaklaşımıyla anılır.
Ayurveda’ya göre insanın kaç bedeni bulunur?
Vedik metinlere göre insan; Fiziksel Beden, Zihinsel Beden ve Ruhsal Beden olmak üzere üç ana bedenden oluşur. Bu üç beden sürekli bir enerji ve bilgi alışverişi içindedir; bu nedenle Ayurveda bütünsel sağlık için üçünü birden dengelemeyi amaçlar.
Bünye tipi (dosha) nedir?
Bünye tipi ya da dosha; kişinin beden ve zihin özelliklerinin birleşimiyle oluşan, doğuştan getirdiği özgün yapısını yani fıtratını ifade eder. Ayurveda, bu yapıyı dikkate alarak beslenmeden uykuya, nefes ve meditasyon pratiklerinden gündelik rutinlere kadar kişiye özel öneriler sunar.
Ayurvedik yaşam tarzı neleri kapsar?
Ayurvedik yaşam tarzı; sirkadiyen ritimlerle uyumlu bir günlük planı, gıda kombinasyonları, çaylar ve baharat seçimlerini, yemek pişirme şekillerini, nefes ve meditasyon tekniklerini, aromaterapi ve masaj uygulamalarını, fiziksel egzersiz aktiviteleri, müzik, renk, iç dekorasyon, önerilerini, günlük ve mevsimsel rutinleri kapsar. Amaç; kişinin genel sağlık, zindelik ve esenlik haline olumlu ivme kazandırmaktır.